معتبرترین تورنمنت فوتبال آسیا که از سال 2000میلادی 16 تیمی شد، با گذشت 11 سال یک بار دیگر در خاورمیانه برگزار می‌شود و این بار یکی از کشورهای جنوب غرب آسیا در سواحل خلیج فارس میزبان رقابت برترین تیم‌های ملی فوتبال آسیاست.
مسابقات مقدماتی جام ملت‌های آسیا این بار با شرایط و شکل عجیبی برگزار شد. طبق قوانین مصوب AFC سه تیم برتر دوره قبل مستقیما راهی مرحله نهایی جام ملت‌های بعدی شدند که این قانون عجیب، انتقادهای زیادی را به همراه داشت. همچنین علاوه بر میزبان رقابت‌ها دو تیم قهرمان در مسابقات چلنج کاپ آسیا هم سهمیه حضور مستقیم در جام ملت‌ها را به دست آوردند که این هم از نکات عجیب در تصمیمات و قوانین کنفدراسیون فوتبال آسیا بود.
شکست تایلند با گل نکونام
تیم ملی ایران با کسب 13 امتیاز از 6 مسابقه و به دست آوردن 4 پیروزی، یک تساوی و یک باخت به جام ملت‌ها صعود کرد. آخرین بازی که برای شاگردان قطبی یک مسابقه تشریفاتی بود روز چهارشنبه در ورزشگاه آزادی برگزار شد. تیم ایران مقابل تایلند بازی نسبتا خوبی به نمایش گذاشت اما تا دقیقه 90 موفق به گشودن دروازه حریف نشد.
انتظار می‌رفت تایلندی‌ها فشار بیشتری بیاورند و برای رسیدن به پیروزی، بیشتر تلاش کنند چراکه تنها شانس صعود این تیم با شکست ایران محقق می‌شد اما شاگردان برایان رابسون توان مقابله با ستاره‌های فوتبال ایران را نداشتند و بیشتر به دنبال حفظ نتیجه تساوی در آزادی بودند اما سرانجام در دقیقه 90 با ضربه سر جواد نکونام تسلیم شدند.
اگر بازی به سود تایلند تمام می‌شد و ایران در یک بازی بی‌اهمیت و تشریفاتی شکست می‌خورد اردن در دیگر بازی این گروه شانسی برای صعود نداشت اما با پیروزی تیم ملی ایران، اردنی‌ها هم در خانه خود سنگاپور را مغلوب کردند و برای دومین بار به جام ملت‌ها راه یافتند. اردن تا پیش از بازی‌های روز آخر تیم چهارم گروه بود اما با بردن سنگاپور و شکست تایلند در تهران به مکان دوم جدول گروه پنجم رقابت‌ها صعود کرد.
16 تیم حاضر در جام ملت‌ها
قطر به عنوان میزبان سهمیه حضور در جام ملت‌ها را به دست آورد. سه تیم ملی فوتبال عراق، عربستان و کره‌جنوبی هم به عنوان سه تیم برتر دوره قبلی مسابقات مستقیما راهی جام ملت‌ها شدند و در بازی‌های مقدماتی حضور پیدا نکردند. تیم‌های ملی فوتبال هند و کره‌شمالی هم در تورنمنت چلنج کاپ 2008 و 2010 به عنوان قهرمانی رسیدند و چهره 6 تیم حاضر در دور نهایی مسابقات جام ملت‌ها به این شکل مشخص شد. 10 تیم دیگر هم با حضور در رقابت‌های مقدماتی جواز صعود به دور نهایی بازی‌ها را به دست آوردند.
مسابقات مقدماتی در پنج گروه چهار تیمی برگزار شد و دو تیم برتر هر گروه مستقیما به مسابقات مرحله نهایی صعود کردند. از گروه یک ژاپن و بحرین مسافر دوحه شدند. در گروه دوم استرالیا و کویت در مکان‌های اول و دوم قرار گرفتند. در گروه سوم ازبکستان و امارات موفق به صعود شدند. چین و سوریه از گروه چهارم جواز صعود را به دست آوردند و در گروه پنجم پس از ایران، تیم ملی اردن موفق به کسب سهمیه شد.
تیم‌های ملی فوتبال عمان و تایلند مهم‌ترین غایبان دور نهایی رقابت‌ها به شمار می‌روند و تیم‌های هند و کره‌شمالی پس از سال‌ها مجوز حضور در این رقابت‌ها را به دست آورده‌اند.
ایران سرگروه نخواهد بود
قرعه‌کشی مرحله نهایی مسابقات جام ملت‌های آسیا روز سوم اردیبهشت در دوحه انجام می‌شود و 16 تیم حاضر در این رقابت‌ها به 4 گروه چهار تیمی تقسیم خواهند شد. تیم ملی ایران در دوره قبلی مسابقات قرعه خوبی داشت و توانست به مرحله یک هشتم‌نهایی برسد اما با شکست مقابل کره‌جنوبی از دور مسابقات کنار رفت. آخرین قهرمانی فوتبال ملی ایران در جام ملت‌های آسیا به دهه 70 میلادی بازمی‌گردد.
پس از آن تیم ملی ایران در سال‌های 96 و 2004 به عنوان سوم جام ملت‌ها رسید و هنوز رویای قهرمانی در جام ملت‌ها بزرگ‌ترین هدف فوتبال ملی به شمار می‌رود. در سیدبندی مسابقات، رده‌بندی تیم‌های ملی در جدول فیفا، سوابق در رقابت‌های جام ملت‌ها و خصوصا ادوار اخیر اهمیت زیادی دارد. براین اساس مثل دو دوره قبلی مسابقات به نظر می‌رسد ایران باز هم در سید اول قرار نمی‌گیرد و یکی از چهار سرگروه رقابت‌ها نخواهد بود.
تیم ملی قطر به عنوان میزبان مسابقات یکی از سرگروه‌ها به حساب می‌آید و تیم‌های ملی عراق، مدافع عنوان قهرمانی، عربستان نایب قهرمان دوره قبل و کره‌جنوبی تیم سوم مسابقات دوره گذشته احتمالا به عنوان سرگروه انتخاب می‌شوند. پس از این تیم‌ها هم ژاپن و استرالیا با توجه به حضور در جام جهانی و همچنین رده‌بندی جدول فیفا شرایط بهتری نسبت به تیم ملی ایران خواهند داشت. با این شرایط احتمالا ایران در سید دوم رقابت‌ها قرار می‌گیرد و با یکی از قدرت‌های برتر فوتبال آسیا از جمله کره جنوبی در مسابقات این دوره همگروه خواهد شد.
افشین قطبی وعده قهرمانی در جام ملت‌ها را داده اما رقابت قدرت‌های فوتبال آسیا در دوحه فشرده و سخت به نظر می‌رسد. استرالیا و ژاپن که در دوره قبلی مسابقات ناکام شدند با انگیزه زیادی وارد جام ملت‌های 2011 خواهند شد.
